Kyaraben (キャラ弁) được viết tắt từ cụm Kyarakuta bentou (キャラクター弁当), nghĩa là cơm hộp kiểu Nhật được tạo hình thành các nhân vật manga, anime, động vật, cây cối, v.v.
Điểm đặc biệt của hộp bento này là từng bộ phận của các nhân vật đều làm từ những nguyên liệu ăn được! Vừa đạt tiêu chuẩn về phần nhìn, vừa đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng nên Kyaraben dần trở thành một nét văn hoá ẩm thực đặc trưng của người Nhật.
Vậy nguồn gốc của những hộp cơm đặc biệt này là gì? Kyaraben đã trở thành một hiện tượng như thế nào?
Những hộp cơm cho trẻ em
Đúng vậy! Xuất phát điểm của Kyaraben là những hộp bento mà các bà nội trợ Nhật làm riêng cho con trẻ.
Trong cuốn sách “Đồ uống và hộp ăn trưa cho trẻ em” phát hành năm 1932, tác giả đã chỉ ra rằng cách tốt nhất để điều chỉnh sở thích ăn uống của trẻ kén ăn là chế biến các thành phần trong bữa ăn thành hình dạng khác khiến trẻ không thể phân biệt được đó là món gì. Vậy nên, từ thời Showa đầu tiên, những hộp bento cầu kỳ dần xuất hiện để chiều lòng các “thực khách nhỏ tuổi”.
Sau chiến tranh, các món ăn phụ có hình dạng nhân vật – phổ biến nhất là xúc xích bạch tuộc – được đưa vào khiến bento càng thêm vui mắt. Tuy nhiên, ở thời điểm này, cụm từ Kyaraben vẫn chưa được sử dụng.
Thời kỳ hoàng kim của Kyaraben
Sự “chào sân” đầu tiên của hộp cơm nhân vật là trên các tờ báo quốc gia như báo Hokkaido với bài đăng giới thiệu về Kyarakuta bento (1996) hay hình ảnh các hộp bento trên báo Asahi (1997). Đến tháng 3 năm 2000, Yukiko Brenek đã cho ra đời cuốn sách với tựa đề “Kyarakuta ippai no obento” (キャラクターいっぱいのおべんとう) và tiếp tục xuất bản 16 kỳ liên tiếp tính đến tháng 8 năm 2010.
Về phía mạng xã hội, năm 2003 đã xuất hiện một diễn đàn được lập nên bởi Mari Miyazawa – một bà nội trợ sống ở Chiba. Trên diễn đàn này, các bà nội trợ có thể tham gia đăng tải những tác phẩm bento của mình. Và trào lưu Kyaraben đã thực sự bùng nổ nhờ vào một blog chuyên về Kyaraben được mở vào năm 2005 bởi một bà nội trợ ở tỉnh Tochigi với nickname “Kasumin” (霞ん). Blog thường xuyên cập nhật hình ảnh Kyaraben do chủ blog Kasumin làm vô cùng công phu và nhận được một lượng truy cập cực kỳ cao. Thậm chí, vào năm 2006, chủ blog đã xuất bản cho riêng mình một cuốn sách với tựa đề “Ai no Gakuben” (愛のギャク弁).
Cho đến nay, các blog ẩm thực vẫn hoạt động năng nổ và mọi người thường xuyên chia sẻ những hình ảnh, công thức làm Kyaraben với nhau.
Kyaraben trong đời sống văn hóa Nhật Bản
Không chỉ xuất hiện trên tạp chí hay blog nội địa, Kyaraben còn “phủ sóng” trên các ấn phẩm truyền hình khiến người xem – đặc biệt là các khán giả nước ngoài quan tâm đến ẩm thực, văn hóa Nhật Bản – vô cùng tò mò và thích thú.
Với anime, Kyaraben thường xuất hiện trong các phân cảnh nấu ăn, giờ ăn trưa của những cô cậu học sinh, những chuyến picnic ngoài trời, v.v. (Ảnh ở phần bình luận)
Ngoài ra, bạn có thể dành thời gian xem qua 2 bộ phim làm riêng về chủ đề bento sau đây để có thể hiểu hơn về ý nghĩa của những hộp cơm chứa đựng tâm sức của người làm ra nó và nhìn ngắm những “tác phẩm nghệ thuật” có một không hai:
Kyou mo Iyagarase Bento (tên tiếng Anh: Bento Harassment) (2019)
Nội dung: Một người mẹ nội trợ, vì muốn trở nên thân thiết hơn với đứa con gái tuổi teen của mình nên mỗi ngày đều làm những hộp Kyaraben cho cô mang theo đi học. Mẹ cô còn thường xuyên viết những lời nhắn bằng rong biển lên cơm để giao tiếp với con. Ban đầu, cô bé cảm thấy ngượng ngùng vì hộp cơm quá nổi bật của mình và nghĩ rằng mẹ thật phiền phức. Nhưng sau khi trải qua nhiều thăng trầm, cô bé dần nhận ra mẹ và những hộp bento đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình.
Bento Monogatari (tên tiếng Anh: Lunchbox Story) (2010)
Nội dung: Đây là một bộ phim ngắn của Bỉ kể về một người phụ nữ đã cố gắng cứu vãn cuộc hôn nhân đổ vỡ của mình bằng cách mỗi sáng đều dậy sớm tỉ mỉ làm những hộp bento cho ông chồng – Frank – mang theo ăn trưa. Không những vậy, người vợ còn khoác lên mình những bộ cánh lấp lánh mang phong cách Harajuku Nhật Bản. Thế nhưng, Frank lại “phải lòng” một nam đồng nghiệp và lén vứt những hộp bento của vợ làm vào thùng rác cho đến khi bị vợ phát hiện.
Cách tạo hình nhân vật trong Kyaraben
Kyaraben thực chất cũng chỉ bao gồm những món chính và món phụ giống với những hộp bento thông thường. Thế nhưng, bên cạnh những vật dụng cơ bản, người làm Kyaraben đã sử dụng một vài nguyên liệu và công cụ nhất định để hỗ trợ cho việc tạo hình:
Nguyên liệu:
- Rong biển: tạo mắt mũi cho nhân vật; làm thành lọn tóc; viết chữ
- Phô mai lát: tạo tròng trắng mắt
- Cà rốt / giăm bông: tạo má hồng cho nhân vật
- Mayonaise: kết dính các thành phần với nhau
Dụng cụ:
- Kéo nhỏ: cắt rong biển hoặc các nguyên liệu mỏng để tạo hình
- Khuôn in hình: dễ dàng cắt các nguyên liệu theo nhiều hình thù khác nhau
- Nhíp: sắp xếp các nguyên liệu
- Dụng cụ nắm cơm: tạo hình cho đầu nhân vật
Những công cụ trên đều có thể tìm được ở cửa hàng đồng giá ¥100. Nếu bạn muốn thử sức mình thì hãy sắm ngay những vật dụng trên và bắt tay ngay vào làm nên hộp bentou mang “thương hiệu” của riêng mình thôi nào!
Các kiểu Kyaraben thường thấy
Kyaraben động vật rất được ưa chuộng vì độ dễ thương “khó đỡ” và nguồn cảm hứng dồi dào! Ngoài ra, tạo hình động vật cũng khá đơn giản, phù hợp với người mới bắt đầu tập làm.
Có fan “cứng” nào đã từng thử thách bản thân tạo ra nhân vật yêu thích của mình chưa?
Kyaraben còn được sử dụng như một công cụ truyền tải lời nhắn từ người làm đến người ăn. Vừa ấm lòng, vừa ấm bụng!
Bạn trai/bạn gái làm Kyaraben cho những buổi hẹn hò là đảm bảo “ghi điểm” trong mắt đối phương nha!
